Werken zonder stress

De meeste mensen brengen een groot deel van hun tijd op hun werk door. De omgang met collega’s en cliënten kan veel invloed hebben op hoe iemand zich voelt, zeker als er sprake is van pesterijen, geweld, discriminatie of seksuele intimidatie. Dit kan ingrijpende gevolgen hebben in de vorm van psychische klachten oftewel stress. Ook een hoge werkdruk kan een bron van stress vormen.

In de Arbowet staat dat de werkgever beleid moet voeren om te hoge psychosociale arbeidsbelasting (PSA) te voorkomen en waar dat niet mogelijk is te beperken. PSA bestaat uit: werkdruk, agressie en geweld, seksuele intimidatie, discriminatie en pesten.

Maatregelen
Een volledig overzicht van maatregelen vind je in de Arbocatalogus. Enkele voorbeelden:

• Inventariseer of medewerkers werkdruk ervaren, waar en wanneer de werkdruk zich voordoet en welke factoren hierbij een rol spelen.
• Zorg voor een goede organisatie van het werk. Denk aan planning van materialen, gereedschap en andere hulpmiddelen. Stem de inhoud van de taken in de functie af op de kennis en vaardigheden van de medewerker.
• Zorg dat vakmensen die te maken krijgen met ongewenst gedrag van collega’s of cliënten terecht kunnen bij de leiding of een vertrouwenspersoon. Zorg dat zij gebruik kunnen maken van een klachtenregeling.

In de factsheet werken zonder stress voor werkgevers is een lijst te vinden met acties die werkgevers kunnen ondernemen om werkdruk tegen te gaan.
Voor vakmensen is er de factsheet werken zonder stress voor medewerkers met een actielijst hoe stress op het werk te verminderen.

Ga aan de slag!
De bovenstaande maatregelen zijn slechts enkele voorbeelden. Voor een volledig overzicht van de voorwaarden en maatregelen, kun je de Arbocatalogus Psychosociale Arbeidsbelasting raadplegen. Er is ook informatie beschikbaar over de risico’s van langdurige fysieke belasting in diverse werksituaties. Kijk voor deze informatie hier.

Bekijk de Arbocatalogus Psychosociale Arbeidsbelasting

Meerdere tools beschikbaar

Naast de Arbocatalogus zijn er meerdere hulpmiddelen beschikbaar die jou en je collega’s kunnen helpen met het omgaan met werkdruk, werkstress en ongewenst gedrag.

Werkstress/werkdruk

• Koerskaart ‘Van werkstress naar werkplezier’ (Arboportaal)
• Gespreksleidraad Werkstress (Arboportaal)
• Werkdruktest: test om de oorzaken van werkdruk te achterhalen (FNV)
• Werkdrukkompas: inzicht in de factoren die van invloed zijn op werkdruk (TNO)
• Beleidsplan Werkdruk
  Een beleidsplan werkdruk kan uit de volgende onderwerpen bestaan:
  • Inleiding, aanleiding en doel
  • De huidige situatie, wat er op dit moment rond werkdruk en werkplezier leeft, wat er al bekend/onderzocht is
  • De gewenste situatie, doel en doelgroep van het beleid/aanpak
  • Betrokkenen en taakverdeling, verantwoordelijkheden
  • Visie op werkdruk en werkplezier
  • Maatregelen en acties: Werkdruk en werkplezier herkennen en te hoge werkdruk aanpakken: Inzicht verdiepen, Energievreters verminderen, Energiegevers vergroten
  • Preventie en continue aandacht: Voorlichting en training medewerkers, Voorlichting en training leidinggevenden, Preventieve maatregelen
  • Leren, evalueren en borgen

Ongewenst gedrag

• Handreiking aanpak ongewenst gedrag op de werkvloer (SER)
  De SER geeft aanbevelingen om ongewenst gedrag te voorkomen en aan te pakken.
• Zelfinspectietool (Ministerie van SZW)
  Met de zelfinspectietool kun je zelf checken of je voldoet aan de regels.
• Wegwijzer ongewenst gedrag (TNO)
  TNO heeft in opdracht van het ministerie van SZW de Wegwijzer Ongewenst Gedrag ontwikkeld. Alle tips uit de Wegwijzer kunnen vrij worden gebruikt voor het aanpakken van pesten binnen de organisatie.
• Wegwijzer vertrouwenspersoon
  TNO heeft een wegwijzer vertrouwenspersoon ontwikkeld om werknemers, vertrouwenspersonen en werkgevers de juiste weg te wijzen voor juiste aanpak, opleiding en randvoorwaarden.
• Campagneposters ‘Moet toch kunnen’
  Het onder de aandacht brengen van ongewenst gedrag door middel van postermateriaal.
• Gedragscode ongewenst gedrag
  Door het opstellen en gebruiken van een gedragscode wordt uitgedragen dat ongewenst gedrag op de werkvloer serieus wordt genomen en niet wordt getolereerd. Ook zorgt het voor duidelijke communicatie over wat wordt verstaan onder (on)gewenst gedrag. Medewerkers weten daardoor beter wat er van hen wordt verwacht en het geeft houvast om collega’s aan te spreken. Zie hier een voorbeeld van een gedragscode ongewenst gedrag.
• Klachtenregeling ongewenst gedrag
  Een klachtenregeling heeft als doel een individuele medewerker middelen te verschaffen een voor hem/haar ongewenste situatie ten aanzien van intern grensoverschrijdend gedrag te beëindigen. Zie hier een voorbeeld van een klachtenregeling ongewenst gedrag.
• Registratie ongewenst gedrag
  Het is wettelijk verplicht om alle gevallen van ongewenst gedrag, groot of klein, (anoniem) te registreren. Inventariseer risico’s die verband houden met ongewenst gedrag en tref maatregelen om ongewenst gedrag te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. Zie hier een voorbeeld van een registratieformulier ongewenst gedrag.
• Aanstelling vertrouwenspersoon
  Aanstelling van een vertrouwenspersoon is (nog) niet bij wet verplicht. Wel is een bedrijf verplicht om een beleid te voeren op Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA). Aanstellen van een vertrouwenspersoon kan een belangrijk onderdeel van dit beleid zijn. Zie hier een voorbeeld van een aanstellingsbrief vertrouwenspersoon. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om via het Pro-Fonds een vertrouwenspersoon kosteloos in te schakelen. Op de website van het Pro-Fonds lees je hier meer over en kun je hiervan gebruik maken.